Siyah Çayın Kanıtlanmış Faydaları!
Sabah kahvaltısından gece sohbetlerine, Türk insanının günlük ritmini belirleyen siyah çay, dünyada en çok tüketilen içeceklerden biridir. Hatta kişi başı yıllık 3,5 kg ile dünyada en çok çay tüketen ülke Türkiye’dir! Osmanlı döneminde kahve ile başladığımız yolculuğumuza dünya rekorumuz çayımızla devam ediyoruz. Dünyada; siyah çay, yeşil çay, beyaz çay, oolong çayı gibi tüm gerçek çayların kaynağı olan bitki Camellia sinensis olarak adlandırılmaktadır. Bilimsel araştırmalarla da desteklenerek sağlığa faydalı birçok etkiye sahiptir. Kanıta dayalı faydaları ve bu konudaki önemli çalışmalar;
1-Antioksidan Gücü
İçerdiği bileşikler: Theaflavinler, thearubiginler ve kateşinler. Serbest radikalleri nötralize eder. Hücre hasarını ve yaşlanmayı yavaşlatır. DNA oksidasyonunu önler yani kanser riskini azaltabilir.
2-Antienflamatuvar Etkileri
Nasıl çalışır? NF-κB yolunu baskılayarak iltihabı azaltır. COX-2 enzimini inhibe eder yani ağrı ve şişliği hafifletir. Damar sağlığını korur.
Theaflavinlerin, serbest radikalleri nötralize ederek oksidatif stresi azalttığı ve kronik enflamasyonu baskıladığı gösterilmiştir. Araştırma: 2014 ‘de Journal of Nutritional Biochemistry.
3-Kardiyovasküler Faydaları
- Kan Basıncını Düşürme, Günde 3 fincan siyah çay tüketen bireylerde 6 hafta sonra sistolik ve diyastolik kan basıncında anlamlı düşüş gözlemlenmiştir. Araştırma 2013 ‘de YEuropean Journal of Clinical Nutrition
- LDL Kolesterolü Azaltma, Düzenli siyah çay tüketiminin LDL kolesterolü %11’e varan oranda düşürdüğü bulunmuştur. Araştırma 2015’de Journal of the American Heart Association.
4-Beyin Fonksiyonları ve Nöroprotektif Etkiler
Siyah çayın içerdiği L-theanine ve kafein, bilişsel performansı artırırken stres hormonu kortizolü azaltır. Araştırma 2017’de Nutrients.
Günde 2 fincan siyah çay içen yaşlı bireylerde demans riskinin %30 daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Araştırma 2020 ‘de PLoS One.
5-Diyabet ve Kan Şekeri Kontrolü
Siyah çay polifenollerinin, insülin direncini azaltarak tip 2 diyabet riskini düşürdüğü gösterilmiştir. Araştırma 2019’da Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition.
6-Bağırsak Mikrobiyotasına Etkisi
Siyah çayın, bağırsaktaki Bifidobacteria ve Lactobacillus gibi faydalı bakterileri artırdığı, zararlı bakterileri ise azalttığı bulunmuştur. Araştırma 2019’da European Journal of Nutrition.
7-Antimikrobiyal ve Antiviral Özellikleri
Siyah çayın içerdiği tanenlerin, Diş çürümesine neden olan bakteri (streptococcus mutans) ve influenza virüsüne karşı etkili olduğu kanıtlanmıştır. Araştırma 2018’de Journal of Medical Microbiology.
8-Kanser Riskini Azaltma Potansiyeli
- Siyah çay tüketen kadınlarda yumurtalık kanseri riskinin %31 daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Araştırma 2016’da Cancer Prevention Research.
- Theaflavinlerin, prostat kanseri hücrelerinin büyümesini inhibe ettiği laboratuvar ortamında doğrulanmıştır. Araştırma 2021’de Molecular Nutrition & Food Research.
9-Stres Azaltıcı ve Ruh Halini Düzeltici Etki
6 hafta boyunca günde 3 fincan siyah çay tüketen bireylerde kortizol seviyelerinin düştüğü ve sakinlik hissinin arttığı rapor edilmiştir. Araştırma 2017’de Journal of Physiological Anthropology.
Fakat Dikkat Edilmesi Gerekenler;
- Demir Emilimini Engelleyebilir: Özellikle yemeklerle birlikte içilmemeli, C vitamini (limon) eklenerek bu etki azaltılabilir.
- Kafein Hassasiyeti: Günde 3-4 fincandan fazla tüketmek çarpıntı, uykusuzluk veya anksiyeteye yol açabilir.
Önerilen ise;
Günde 2-3 fincan şekersiz siyah çay tüketmek, yukarıdaki bahsettiğim faydaları sağlayabilir.
Organik ve kaliteli çaylar tercih edilmelidir.
Yeşil çayla dönüşümlü içerek farklı antioksidanlardan yararlanılabilir.
