Orta Yaş Krizi 35’te Mi Başlar? 60 Yıllık Teori Modern Dünyada Sorgulanıyor !
Orta yaş krizi kavramı, Kanadalı psikanalist Elliott Jaques tarafından 1965’te ortaya atıldı. Jaques, yaptığı incelemelerde yaratıcı bireylerin 30’lu yaşların ortalarından sonlarına kadar üretkenliklerinde bir değişim veya düşüş gözlemledi ve bunu, kişinin ölümlülüğünü fark etmesiyle bağlantılandırarak “orta yaş krizi” olarak tanımladı. Teorisi, o dönemdeki yaklaşık 70 yıllık yaşam süresine dayanarak bu krizin 35 yaş civarında ortaya çıkabileceğini öne sürdü.
Ancak Northeastern Üniversitesi’nden Naomi Wynter-Vincent, bu 60 yıllık teorinin günümüzde hala geçerli olup olmadığını sorguluyor. Wynter-Vincent’ın analizine göre:
1-Güncelliğini Yitirmiş Olabilir: İnsanlar artık daha uzun yaşıyor, daha geç evlenip çocuk sahibi oluyor, daha geç ev alıp daha geç emekli oluyor. Bu nedenle, günümüzde 35 yaş, çoğu kişi için “orta yaş” olarak kabul edilmeyebilir.
2-Zayıf Verilere Dayanıyor: Jaques’in teorisi, neredeyse sadece erkek “dâhilerin” eserlerinin incelenmesine dayanıyordu. Kadınların kariyerleri ve biyolojik döngüleri (doğum, perimenopoz) bu modele dahil edilmemişti.
3-Deneysel Olarak Tam Desteklenmiyor: “Herkesin 35’inde bir kriz yaşadığı” fikri, net verilerle kanıtlanmış değil.
Yaratıcılık ve Ölüm Farkındalığı
Wynter-Vincent’ın ilgisini çeken asıl nokta, Jaques’in krizin ötesine işaret etmesiydi. Jaques’e göre:
-
Orta Yaş Öncesi Yaratıcılık: “Ateşten çıkmışçasına” ani, coşkulu ve tam oluşmuş bir yaratıcılıktır.
-
Orta Yaş ve Sonrası Yaratıcılık: Kişi ölümlülüğünü ve sınırlarını kabul ettikten sonra ortaya çıkan bu yaratıcılık, daha “olgun”, “yontulmuş” ve derinliklidir. Bu, krizin olumlu bir çıktısı olarak görülebilir.
Ölümsüzlük Arayışı ve Modern Çağ
Wynter-Vincent, Bryan Johnson gibi ölümsüzlük peşinde koşan figürlerin yükselişiyle, Jaques’in “sınır ve ölüm farkındalığı” temelli teorisinin modern toplumda nasıl bir karşılığı olduğunu da sorguluyor. Ölümü yenme çabaları, bu “orta yaş” hesaplaşmasını değiştirebilir.
Sonuç olarak, Wynter-Vincent, Jaques’in teorisinin kriz odaklı kısmının abartıldığını, asıl değerli kısmın ise ölüm ve sınırlarla hesaplaşmanın getirdiği olgun, derin ve amaç dolu bir yaratıcılık olduğunu vurguluyor. Bu nedenle, 35 yaş sabiti ve evrensel kriz fikri tartışmalı olsa da, yaşamın ortalarında bir dönüşüm ve olgunlaşma fikri hala geçerli ve olumlu bir bakış açısı sunabilir.
Bende 36 yaştan seslenerek, Wynter-Vincent ‘e katılıyor ve ekliyorum. 35 yaş bir kriz yaşı değil. Hayatı, kendini yaşadıklarını yaşam amacını sindirdiğin, oluştuğun, kendini severek doğurduğun ve yaşamdan, insanlardan özümseyerek keyif aldığın bir yaştır. Bence 20’li yaşlara değişilmeyecek kadar kendindir.
