Matematik, doğanın işleyişini anlamamızı sağlayan en temel bilimlerden biridir. Ancak bu bilimin kökeni, düşündüğümüzden çok daha eski zamanlara dayanıyor.
İlk Sayılar: Kemikler Üzerindeki İzler
Modern matematiğin temelleri her ne kadar son birkaç yüzyılda atılmış olsa da, sayma fikri binlerce yıl öncesine kadar uzanır. İşango kemiği (Kongo’da bulunan, muhtemelen bir hayvana ait 10 cm’lik eski bir kemik) üzerindeki düzenli çizikler, insanlığın sayı kavramıyla çok eski çağlarda tanıştığını gösteriyor.
1970 yılında arkeolog Alexander Marshack, bu çiziklerin bir tür takvim veya ay döngüsü hesabı için kullanılmış olabileceğini öne sürdü. Hatta Güney Afrika’da bulunan ve yaklaşık 43.000 yıllık olan Lebombo kemiği de benzer amaçlarla kullanılmış olabilir.
Gökyüzüne Bakıp Saymayı Öğrenmek
Tarihçi Jens Høyrup’a göre, eski insanlar sayıları ilk olarak gökyüzünü gözlemleyerek öğrenmiş olabilirler. Ayın evreleri, yıldızların hareketi ve gece-gündüz döngüsü, onların doğa ile kurduğu matematiksel ilişkiyi başlatmış olabilir.
Şumerlerle Sistemli Matematik Başladı
M.Ö. 4500–1900 yılları arasında Mezopotamya’da yaşamış Sümerler, sayı sistemini geliştirerek matematiği daha sistemli hale getirdiler. 60 tabanlı sayı sistemi hâlâ saat ve açı ölçümlerinde kullanılmaktadır. Şumerler; dört işlem, çarpım ve bölme tabloları, geometri formülleri gibi bilgileri günlük hayatta kullanıyordu.
Mühendislik İçin Matematik
Matematiğin gelişimi yalnızca meraktan değil, aynı zamanda ihtiyaçtan doğdu. Tarla ölçümü, su kanallarının planlanması, ürün takibi gibi ihtiyaçlar, matematiksel bilgilerin gelişmesini zorunlu kıldı. Eski Mısırlılar, Hintliler, Çinliler ve Yunanlılar da bu sürece büyük katkılar sundular.
Modern Matematik: Newton ve Leibniz
17. yüzyılda, Isaac Newton ve Gottfried Wilhelm Leibniz, birbirinden bağımsız olarak matematiksel analiz (integral ve türev hesabı) yöntemini geliştirdiler. Bu, çağdaş mühendislik ve bilimlerin temelini oluşturdu.
İlk sayı izlerinden diferansiyel denklemlere kadar matematiğin evrimi, insanlığın öğrenme ve çözüm üretme arzusunun güçlü bir göstergesidir. Matematik, hem geçmişimizi hem de geleceğimizi şekillendirmeye devam ediyor.
