Araştırmalara Göre, Yapay Zeka ve Otomasyonun Bitireceği Meslekler
Yapay zeka (AI) ve otomasyonun iş dünyasını dönüştüreceği ve bazı meslekleri tamamen veya kısmen ortadan kaldırabileceği yönünde pek çok araştırma bulunuyor.
Bu konuda yapılan önemli çalışmalar ve sonuçları:
1- 2017/McKinsey Küresel Enstitüsü
Araştırma: “A Future That Works: Automation, Employment, and Productivity”
Bulgular:
- 2030 yılına kadar 400-800 milyon kişinin işini kaybedebileceği tahmin ediliyor.
- Fiziksel ve rutin işler (veri girişi, montaj hattı işçiliği) en riskli alanlar.
- Yaratıcılık, duygusal zeka ve karmaşık problem çözme gerektiren meslekler daha dayanıklı.
2- Frey & Osborne, 2013/Oxford Üniversitesi
Araştırma: “The Future of Employment: How Susceptible Are Jobs to Computerisation?”
Bulgular:
- 702 meslek incelendi ve %47’sinin 10-20 yıl içinde otomasyon riski altında olduğu belirtildi.
En yüksek riskli meslekler:
- Telefon santrali operatörleri
- Muhasebeciler ve denetçiler
- Kasiyerler
- Kargo taşıma işçileri
En düşük riskli meslekler:
- Psikologlar
- Öğretmenler
- Yöneticiler
- Sanatçılar
3- WEF, 202/Dünya Ekonomik Forumu
Araştırma: “The Future of Jobs Report 2020”
Bulgular:
- 2025’e kadar 85 milyon iş kaybı olabilir, ancak 97 milyon yeni “AI destekli” iş ortaya çıkabilir.
En çok etkilenecek sektörler:
- Ofis ve idari işler
- Üretim
- Muhasebe ve finans
Yükselen meslekler:
- Veri analistleri
- AI ve makine öğrenimi uzmanları
- Dijital pazarlama stratejistleri
Not: Araştırmaların doğruluk paylarını, Türkiye’de günümüze bakarak yorumlayabiliriz.
4- 2019/Brookings Enstitüsü
Araştırma: “Automation and Artificial Intelligence: How Machines Are Affecting People and Places”
Bulgular:
- Düşük eğitimli ve tekrarlayan işlerde otomasyon riski çok yüksek.
- Lise diploması olmayan çalışanların %55’inin işi risk altında.
5- 2019/OECD
Araştırma: “The Future of Work”
Bulgular:
OECD ülkelerinde 14% iş yüksek otomasyon riski altında.
En çok etkilenecek meslekler:
- Gıda hazırlama işçileri
- Temizlik görevlileri
- Madencilik ve inşaat işçileri
Genel Sonuçlar ve Öngörüler
Yüksek Riskli Meslekler:
- Rutin beyaz yakalı işler (veri analizi, muhasebe)
- Fiziksel ve tekrarlayan işler (fabrika işçiliği, kasiyerlik)
- Basit hizmet sektörü işleri (fast-food çalışanları)
Düşük Riskli Meslekler:
- Yaratıcı ve sosyal beceri gerektirenler (yazarlar, tasarımcılar)
- Karmaşık karar alma gerektirenler (doktorlar, avukatlar)
- El becerisi ve ince motor gerektirenler (cerrahlar, tamirciler)
Türkiye İçin Durum
Türkiye’de özellikle üretim, tekstil ve müşteri hizmetleri gibi sektörlerde otomasyon riski yüksek.
Dijital dönüşümle birlikte yeni meslekler (yazılım, siber güvenlik) öne çıkacak.
Uzman Önerileri
- Yeniden beceri kazanma (upskilling) önemli (örneğin, kodlama öğrenmek).
- STEM (bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarına yönelmek geleceğe hazırlık açısından kritik.
Sonuç olarak, yapay zeka bazı meslekleri bitirecek olsa da yeni fırsatlar da yaratacak. Adapte olabilenler için işsizlik değil, dönüşüm söz konusu olacak.
